همه چیز درباره سفر به گرجستان

راهنمای سفر فریبا آردم 12 شهریور ، 1402 زمان تقریبی مطالعه: 15 دقیقه

گرجستان که یکی از کشورهای اروپایی به شمار می رود، از برجسته ترین و معروف ترین مقاصد گردشگری محسوب می شود. این کشور اروپای شرقی در سواحل دریای سیاه واقع شده است و دارای تنوع آب و هوایی جالبی است. منظور از متنوع بودن آب و هوا این است که در مناطق کوهستانی دارای آب و هوای کوهستانی است و در مناطق ساحلی آب و هوای ملایم و عالی دارد، و با توجه به مساحت کمی که دارد جالب است. کشور گرجستان از اواسط قرن 20 میلادی در صنعت گردشگری و توریست شروع به گسترش کرد و در حال حاضر هرروزه در حال پیشرفت های چشمگیر و توسعه بسیار زیاد است. با توجه به این موضوع هرروزه شاهد بیشتر شدن تعداد توریست ها و مهاجران به این کشور هستیم. گرجستان چند سالی هست یکی از بهترین مقاصد برای سفر ایرانیان نیز محسوب می شود. حال چه چیزی باعث توسعه صنعت گردشگری در این کشور شده است؟ شهرهای قدیمی و کوچک، کلیساها و صومعه های تاریخی، غذاهای خوش طعم و خاص و کوه ها و طبیعت بی نظیر آن مسافران بسیار زیادی را هر ساله به این کشور می کشاند. مردم کشور گرجستان بسیار مهربان، صمیمی و مهمان نواز هستند، از این رو سفر بسیار خوبی را در کشورشان تجربه خواهید کرد. از آنجایی که از نظر فرهنگی شبیه ایرانیان هستند احساس راحتی بسیار زیادی به شما دست خواهد داد. از آنجایی که گرجستان دارای 4 فصل می باشد، می توان گفت دارای فصول گردشگری متفاوت است ولیکن در تمام فصل های سال گردشگر دارد و هر فصل جذابیت های منحصر به فرد خود را دارد. باید بدانید که بهترین زمان سفر به این کشور زیبا و تاریخی فصل بهار به شمار می رود. در بهار می توانید از تمام جاذبه ها دیدن کنید و یا از آب و تفریحات آبی استفاده کنید. راهنمای سفر به گرجستان توسط آژانس گردشگری ابرآسا به منظور آشنایی مسافرین عزیز تور گرجستان گردآوری شده است. با ما همراه باشید...

گرجستان

موقعیت جغرافیایی گرجستان

کشور گرجستان با طولی حدود 370 کیلومتر و عرضی حدود 200 کیلومتر کمی بزرگتر از کشور سریلانکا می باشد. گرجستان از شمال با روسیه، از شرق با جمهوری آذربایجان، از جنوب با کشورهای ارمنستان و ترکیه نیز هم مرز است. این کشور از غرب هم در سواحل دریای سیاه واقع شده است. گرجستان با حدود 69.900 کیلومتر مربع دومین کشور بزرگ و پر جمعیت در جمهوری قفقاز جنوبی بعد از آذربایجان به شمار می رود. 


موقعیت-جغرافیایی-گرجستان

تاریخچه گرجستان

با توجه به اینکه جمجlه یک انسان گرجی با قدمت 1 میلیون و 800 ساله را در حفاری های اخیر یافته اند، می توان گفت گرجستانی ها خیلی قبل تر از دوران پارینه سنگی بوده اند. در اواخر دوره مفرغ و اوایل دوره آهن، گرجستان پیشرفت بسیار زیادی در حوزه اقتصادی داشته است. در قرن دوم پس از میلاد مسیح، همزمان با قدرت گرفتن آشوری ها، گله داران و دامپروران از سرزمین بین النهرین به گرجستان آمده و در این کشور سکنی گزیدند و پس از مدتی امپراتوری "اورارتو" را تشکیل دادند. باید بدانید که یگانگی قبیله های گرجی بعد از پایان دوره مفرغ ایجاد شد. از زمان بنیانگزاری پادشاهی گرجستان توسط پارناواز یکم تا زمان حمله مغول به این کشور دوران صلح و آرامش در تاریخ این کشور به شمار می رفته که بعد از حمله مغول کل کشور دچار فراز و نشیب های بسیار زیادی بوده است. بعد از صفویان، نادرشاه به گرجستان حمله کرد و سی هزار گرجی را به خراسان تبعید نمود. آقا محمد خان قاجار نیز پس از حمله و قتل عامی که در گرجستان راه انداخت، 15 هزار گرجی را به ایران فرستاد. امروزه گرجستان جزوی از اروپای شرقی به شمار می رود و استقلال خود را در سال 1991 میلادی (1370 شمسی) به دست آورد.

تاریخچه گرجستان

شهرهای پرطرفدار گرجستان

گرجستان یک کشور با قدمت بسیار زیاد در دنیا شناخته شده است که در طول تاریخ دچار تغییر تحولات بسیار و فراز و نشیب های خیلی زیادی بوده است. این کشور در خود جاذبه های بسیار زیاد به ویژه جاذبه های تاریخی جای داده است که هر کدام از آنها ممکن است در شهرهای متفاوتی قرار گرفته باشند. گردشگران و توریست هایی که به این کشور سفر می کنند می توانند به راحتی و با طی مسیرهای نه چندان زیاد شهرهای مختلف گرجستان را بازدید کرده و از تمامی مکان های دیدنی و تفریحی آنها لذت ببرند. با ما همراه باشید تا با مهمترین و برجسته ترین شهرهای گرجستان آشنا شویم.

تفلیس Tbilisi
پر جمعیت ترین و یکی از بزرگترین شهرهای گرجستان که به جواهر گرجستان شهرت دارد، تفلیس است. تفلیس درواقع پایتخت کشور گرجستان نیز به شمار می رود که از قدیمی ترین و مشهورترین شهرهای این کشور می باشد. در میان این شهر زیبا رودی به نام "کر" جریان دارد که از سه طرف کوه های بلند و پر قدرت آن را پوشانده اند. تفلیس با اینکه در قسمت آسیایی کشور قرار گرفته است، ولیکن مردمی اروپایی و با دین مسیحی را در خود جای داده است. به دلیل محبوبیت و شهرت بسیار زیادی که در سال های اخیر به دست آورده است، سالانه میزبان بیشترین گردشگر در گرجستان می باشد و افراد بسیار زیادی از سرتاسر دنیا برای دیدن اماکن تاریخی و مذهبی و تفریحی به این شهر سفر می کنند. می توان گفت بیشترین جاذبه های توریستی گرجستان، در شهر تفلیس قرار گرفته اند و به همین دلیل پر رفت و آمد ترین شهر کشور محسوب می شود. معماری و طراحی سازه های شهر یکی از مهمترین دلایل جذابیت این شهر می باشد که توریست های بسیار زیادی برای دیدن آن به این شهر سفر می کنند. معماری که در این شهر بکار رفته ترکیبی از معماری کلاسیک، معماری قرون وسطی و معماری مدرن می باشد که تلفیق آنها و قرار گرفتن آنها در کنار هم به زیبایی بیش از اندازه شهر کمک شایانی کرده است. در قسمت آسیایی شهر بافت شهر سنتی و در قسمت اروپایی بافت مدرن را شاهد هستیم.

تفلیس گرجستان

باتومی Batumi
شاید برایتان بسیار جالب باشد بدانید که باتومی بهترین تفرجگاه ساحلی گرجستان می باشد که در سواحل دریای سیاه واقع شده است. در فصل تابستان بیشترین تعداد گردشگر در باتومی به ثبت رسیده است و از اصلی ترین دلایل رفت آمد زیاد مسافران استفاده از سواحل بسیار زیبای این شهر محسوب می شود. باتومی از شهرهای مهم گرجستان است که سالانه میزبان میلیون ها توریست از سرتاسر دنیا است چرا که هر چیزی که یک گردشگر می خواهد را در خود جای داده است. در این شهر جاذبه های تاریخی و قدیمی، دیدنی و تفریحی و جاذبه های طبیعی به خوبی در کنار هم قرار گرفته اند که مجموع آنها برای گردشگران بسیار جذاب می باشد و به همین دلیل یکی از شهرهای مهم توریستی گرجستان شهرت یافته است. باتومی با قدمتی از قرن چهارم میلادی یکی از تاریخی ترین شهرهای کشور به شمار می رود، ولی معماری و بافت آن دستخوش تغییرات بسیار زیادی در دوره های مختلف بوده است. امروزه معماری و بافت این شهر بسیار مدرن و همانند تمام شهرهای اروپایی شده است و کمتر آثاری از تاریخ قدیمی خود دارد.

باتومی گرجستان

تلاوی Telavi

تلاوی که یکی دیگر از شهرهای مهم و توریستی گرجستان به شمار می رود، از قرون وسطی تا چندین سال پیش خالی از سکنه بوده و با ازدیاد جمعیت گرجستان دوباره محل سکونت افراد شده است. این شهر به دلیل داشتن بناهای تاریخی بسیار زیادی که دارد، معروف است و مورخان بسیار زیادی برای تحقیق و مطالعه به تلاوی سفر می کنند. همچنین از دیگر دلایل شهرت شهر تلاوی وجود تاکستان ها می باشد که هرساله در ماه اکتبر، همزمان با برداشت انگور، در این شهر مراسم های گوناگونی برپا می شود.

تلاوی گرجستان

سواحل معروف و مهم گرجستان

اکثر گردشگران گرجستان را به داشتن کوه های بلند قامت و استوار می شناسند و تعداد افرادی که با مناطق ساحلی این کشور زیبا و چهار فصل آشنایی دارند اندک است. ما در این قسمت قصد داریم تا شما را با چند مورد از بهترین سواحل گرجستان آشنا کنیم تا در سفر خود به تور گرجستان پاییز 1402 نهایت استفاده از آنها را ببرید. توجه داشته باشید به دلیل موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی که دارد، بهار و زمستان بهترین زمان سفر برای افرادی است که علاقه دارند از تفریح های آبی و سواحل گرجستان استفاده نمایند. 

ساحل شهر باتومی
ساحل اصلی شهر باتومی حدود 7 کیلومتر طول و 30 متر عرض دارد. این ساحل تفاوت هایی با دیگر سواحل در گرجستان دارد، اولین و مهمترین تفاوت آن این است که ساحل شهر باتومی در مرکزیت شهر قرار دارد و تعداد زیادی رستوران، هتل، پارک و مناطق دیدنی در اطراف آن وجود دارد. این بدان معناست که در فصول پر گردشگر بسیار شلوغ بوده و ممکن است اگر دیر بجنبید، حتی جایی برای نشستن در ساحل پیدا نکنید.

ساحل کواریاتی گرجستان

دهکده ای کوچک با نام کواریاتی در سواحل شرقی گرجستان قرار گرفته است که یکی از بهترین سواحل این کشور به شمار می رود. این ساحل محیط بسیار آرام و دنج و خلوتی دارد که برای استراحت کردن خیلی مناسب است. این ساحل به تنهایی جذابیت های بی حد و حساب خود را دارد ولی مسئله اصلی این است که مسافران بیشتر به دلیل هتل معروف و محبوبی که در این دهکده قرار دارد به این منطقه سفر می کنند. به جز این ساحل فوق العاده و هتل محبوب، طبیعت این منطقه بسیار زیبا و بکر است و می توانید در سفرتان از آن دیدن نمایید.

ساحل سارپی گرجستان
در نزدیکی مرز ترکیه یکی دیگر از ساحل های معروف گرجستان قرار گرفته است که بسیار آرام و دنج است و برای افرادی که دنبال آرامش و سفری مهیج هستند بسیار مناسب می باشد. آب شفاف و زلال و صخره های شگفت انگیز و زیبا از دلایل جذابیت این ساحل است. بسیاری از افراد ماجراجو برای شیرجه از روی این صخره ها به داخل دریا این ساحل را انتخاب می کنند.

ساحل شکوتیلی گرجستان
در گرجستان ساحلی با شن های تیره رنگ قرار دارد که نام آن ساحل شکوتیلی است. بسیاری از افراد باور دارند که شن های ساحل شکوتیلی خاصیت درمانی برای سیستم اعصاب بدن، بیماری های قلبی و عروقی و همچنین مشکلات عضلانی دارد. این باور مردم باعث نشده که این ساحل در لیست بهترین سواحل گرجستان قرار بگیرد، بلکه جذابیت های آن و استقبال بسیار زیاد گرشگران آن را تبدیل کرده به یکی از بهترین سواحل کشور. آب زلال و عالی، پهناوری ساحل و طبیعت زیبا و فوق العاده اطراف توریست ها را به این مکان جذب می کند.

بهترین غذاهای گرجستان

گرجستان یک کشور است که همسایه ارمنستان می باشد و فاصله زیادی تا ایران ندارد. به دلیل نزدیک بودن به کشورمان و البته گذشته ای که داشته، این کشور از نظر فرهنگی به ایران بسیار نزدیک است. همانطور که می دانید یکی از لذت بخش ترین و بهترین قسمت های سفر شکم گردی و چشیدن طعم لذیذ غذاهای مکان های مختلف است، در واقع می توان گفت که از بهترین و جذاب ترین جاذبه های گردشگری هر شهر و کشور امتحان کردن غذاهای متنوع و محلی و سنتی آن مکان به شمار می رود. با ما همراه باشید تا لذیذ ترین و بهترین غذاهای گرجستان را بشناسید و در سفرتان حتماً آنها را امتحان نمایید.

غذاهای-گرجستان


خاچاپوری آجارولی (khachapuri adjaruli): یکی از معروف ترین غذاهای گرجستان است که از نان، کره، پنیر و تخم مرغ درست می شود.

آجاپساندالی (ajapsandali):
از دیگر غذاهای معروف گرجستان است که وعده سبزیجاتی محسوب می شود. در این غذا از بادمجان، سیر، گشنیز، گوجه فرنگی، فلفل و ادویه استفاده می شود.


کباب متسوادی (mtsvadi): کشورهای آسیایی به هر طریقی یک نوع کباب در منوی غذاهای خود دارند. گرجستان با اینکه جزو اروپا می باشد، کباب های معروفی دارد. این غذا از تکه های گوشت بره، گوساله و یا خوک درست می شود که می توانید با سلیقه خود انتخاب کنید چه گوشتی را برایتان کباب کنند.


خینکالی (khinkali): این غذا یکی از غذاهای قدیمی و سنتی گرجستان به شمار می رود. خینکالی خمیر به شکل بقچه پیچیده می شود و درون آن با گوشت، سبزیجات و ادویه پر می شود. این غذا با گوشت، قارچ و سیب زمینی سرو می شود ولیکن معروف ترین و محبوب ترین آن خینکالی گوشت است.


بادریجانی نیگوزیت (badrijani nigvzit): این غذا یکی از غذاهای گیاهی بسیار معروف در گرجستان به شمار می رود. در لغت به معنای بادمجان گردو است که دقیقاً مواد تشکیل دهنده اصلی آن می باشد. هر ورقه نازک بادمجان سرخ شده را با گردو و سبزیجات و سیر پر می کنند و در انتها دانه های انار را برای تزیین به آن اضافه می کنند.

بهترین هتل های گرجستان

گرجستان هم مانند بسیاری از مقاصد مهم گردشگری دنیا هرروزه در حال توسعه و پیشرفت است و همین امر باعث شده توجه گردشگران و توریست ها و البته سرمایه گذاران بسیاری را به خود جلب کند. این موضوع بر روی توسعه و پیشرفت هتل های این کشور تاثیر بسزایی داشته به صورتی که هتل های بسیار عالی و همچنین هتل های زنجیره ای زیادی در گرجستان ساخته و مورد بهره برداری قرار گرفته اند. با ما همراه باشید تا چند مورد جزیی از بهترین هتل های گرجستان را به شما معرفی کنیم.
1.هتل ماریوت گرجستان (Marriott hotel): این هتل 5 ستاره دارای قدمت 100 ساله می باشد که در سال 1915 در پایتخت گرجستان یعنی تفلیس بنا شده است.
2.هتل رادیسون بلو ایوریا (Radisson blu lveria): این هتل 5 ستاره یکی از زیر مجموعه های هتل های زنجیره ای رادیسون بلو می باشد. این هتل 18 طبقه ای در شهر تفلیس واقع شده است.
3.هتل شرایتون (Sheraton): این هتل 5 ستاره که نام آن برای بسیاری از شما آشنا می باشد و جزو بهترین هتل های زنجیره ای است، انتخاب بسیار مناسبی برای افرادی است که علاقه دارند در نزدیکی ساحل دریای سیاه در باتومی اقامت داشته باشند.
4.هتل پریماورا (Premaura hotel): این هتل 4 ستاره لوکس در مرکز شهر تفلیس ساخته شده است و در فاصله 20 کیلومتری فرودگاه تفلیس قرار دارد.
5.هتل پرفرنس هالینگ (Preference Hualing hotel): از دیگر هتل های 5 ستاره معروف گرجستان این هتل است که در تفلیس قرار دارد. 
6.هتل بالتیمور (Biltmore hotel): یکی دیگر از بهترین و شیک ترین هتل های گرجستان هتل 5 ستاره بالتیمور است که در شهر قدیمی تفلیس قرار دارد.
7.هتل هالیدی این (Holiday inn hotel): این هتل 4.5 ستاره با امکانات رفاهی عالی نیز جزو بهترین هتل های گرجستان است.

انواع ویزای گرجستان

گرجستان برای مسافرانی که می خواهند به این کشور سفر کنند، انواع مختلفی ویزا در نظر گرفته است، نوع A، نوع B، نوع C و ویزای نوع D
نوع A: ویزای نوع A ویزای کوتاه مدت ویژه سیاستمداران و مقامات یک کشور است که برای سفر یک دیپلماتیک صادر می شود.
نوع B: این نوع ویزا برای کارهای سیاسی و خدماتی صادر می شود که کارمندان ادارات و هیأت ها، متخصصین و ماموران بین المللی و همراهان خارجی می توانند از این نوع ویزا استفاده کنند.
نوع C: این ویزا برای گردشگران و توریست ها به صورت کوتاه مدت صادر می شود. 
نوع D: این نوع ویزا، ویزای بلند مدت است که ویژه افرادی است که برای مهاجرت، تحصیل، کار و سرمایه گذاری به گرجستان سفر می کنند.

انواع-ویزای-گرجستان

بهترین مراکز خرید گرجستان

از آنجایی که گرجستان یکی از مقاصد گردشگری مطرح و معروف دنیا به شمار می رود، روز به روز در حال توسعه و پیشرفت می باشد. یکی از امکاناتی که گردشگران و توریست های بسیار زیادی را به خود جذب می کند، مراکز خرید می باشد. بهترین شهرهای گرجستان برای خرید تفلیس و باتومی است که مراکز خرید به روز و عالی و متعددی را در خود جای داده اند. شما می توانید در مراکز خرید گرجستان تجربه متفاوت و بسیار جالبی از خرید را داشته باشید و از خرید خود نهایت لذت را ببرید. در این قسمت چند مورد از بهترین مراکز خرید گرجستان را برایتان نام می بریم تا در سفر خود به تور گرجستان زمستان 1402 از آنها دیدن نمایید.
1.مرکز خرید تفلیس مال (Tbilisi mall)
2.مرکز خرید مرانی مال (Merani mall)
3.مرکز خرید ایست پوینت (East point)
4.مرکز خرید مرکزی تفلیس (Tbilisi central)
5.مرکز خرید گالریا تفلیس (Galleria tbilisi)
6.باتومی مال (Batumi mall)
7.مرکز خرید باتومی پلازت (Batumi plaza)

مهمترین جاذبه های گردشگری گرجستان

کشور گرجستان با داشتن جاذبه های گردشگری طبیعی که دارد سالانه میزبان گردشگران بسیار زیادی از نقاط مختلف دنیا می باشد. این کشور در چند دهه اخیر رشد و توسعه بسیار زیادی کرده است و تنوع جاذبه هایی که دارد، باعث محبوبیت گرجستان در بین مردم جهان شده است. همانطور که گفته شد گرجستان یک کشور بسیار قدیمی است و از همین جهت دارای جاذبه های تاریخی متعددی است که برای علاقمندان به تاریخ و باستان شناسی جذابیت های بسیار زیادی دارد. باهم چند مورد از بهترین و معروف ترین جاذبه های گردشگری گرجستان را بررسی می کنیم. با ما در آژانس گردشگری ابرآسا همراه باشید...

قلعه ناریکالا (Narikala):
یکی از معروف ترین و مهمترین جاذبه های گردشگری گرجستان قلعه ناریکالا است که در شهر زیبای تفلیس واقع شده است. این قلعه قدمت زیادی دارد و مربوط به قرن چهارم میلادی می باشد. قلعه ناریکالا چشم انداز جذابی به شهر قدیمی تفلیس و روز کر دارد که دلیلش قرار گیری این قلعه روی تپه است.

کلیسای گرگتی ترینیتی (Gergeti trinity):
یکی از مکان های شگفت انگیز گرجستان که به هیچ عنوان بازدید از آن را نباید از دست بدهید، این کلیسای بی نظیر است که منظره ای فوق العاده و متحیر کننده ای دارد. کلیسای gergeti trinity با هر کلیسایی که در زندگی دیده اید تفاوت دارد و کلیسای ذکر شده روی تپه ای با ارتفاع 2160 متری قرار گرفته است. کلیسای ذکر شده در قرن 14 میلادی ساخته شده است. در پشت کلیسا کوه های قفقاز قرار دارد که منظره فوق العاده ای را رقم زده است.

متسختا (Mtskheta): 
پیشنهاد می کنیم برای دیدن گرجستان واقعی و تاریخی حتماً به شهر قدیمی متسختا بروید چرا که این شهر جزو یکی از بهترین جاذبه های گردشگری گرجستان است و همچنین به عنوان یک آثار میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این شهر نیز با نام قلب معنوی گرجستان نیز شناخته می شود. کلیساها و صومعه ها و همچنین قلعه های بسیار قدیمی در این شهر به خوبی تاریخ پر فراز و نشیب گرجستان را به رخ می کشد.

کوه قازبگی (kazbek):
برای علاقمندان به طبیعت گردی و ورزش و ماجراجویی قطعاً بهترین جاذبه گردشگری گرجستان، کوه قازبگی به شمار می رود. دامنه های بسیار زیبا و سرسبز آن مکان بسیار زیبا و عالی برای گردش و پیاده روی و طبیعت گردی می باشد. این کوه که بلندترین کوه رشته کوه قفقاز می باشد، منظره و چشم انداز بی نظیر و فوق العاده ای را برای گردشگران دارد.

اطلاعات مهم و ضروری گرجستان

گرجستان نیز همانند دیگر مقاصد گردشگری مهم دنیا اطلاعاتی دارد که ممکن است هر کسی با آنها آشنایی نداشته باشد و در سفر خود دچار مشکلاتی شود. ما اینجاییم تا با دادن اطلاعات مهم و ضروری نه تنها مشکلی در سفرتان نداشته باشید بلکه خاطره بی نظیری برای خود و همراهانتان رقم بزنید. 
دین و آیین مردم گرجستان: کشور گرجستان یکی از کشورهایی است که در قاره آسیا و اروپا قرار دارد. اکثریت مردم گرجی مسیحی ارتدکس هستند.
واحد پول: لاری (GEL)
بایدها و نباید ها:
به یاد داشته باشید مردم گرجستان بسیار مراقب لباس پوشیدن خود هستند و از لباس های باز استفاده نمی کنند. با وجود اینکه هیچ محدودیت و منعی برای لباس پوشیدن ندارید ولیکن بهتر است از پوشیدن لباس های باز خودداری نمایید. 
حتماً در سفرتان علاقه دارید از هر مکان و شرایطی عکس بگیرید تا برایتان خاطره خوبی باقی بماند، اما از آنجایی که این کشور مسیحی است و اعتقادات بسیار شدیدی دارند، قبل از عکاسی از افراد و مکان های مذهبی حتماً اجازه بگیرید .
همانطور که گفتیم مردم گرجستان بسیار مهمان نواز و صمیمی هستند، شما را دعوت می کنند و با احترام بسیار زیادی با شما برخورد خواهند کرد، از آنها به صورت ویژه ای تقدیر و تشکر کنید چرا که آنها شما را به چشم هدیه ای از سمت خدا می بینند.
همانند بسیاری از مکان های دیگر دنیا مردم کشور گرجستان نیز به سنت ها و رسم و رسوم خود بسیار پایبند هستند. بنابراین سعی داشته باشید در سفرتان به تور گرجستان نوروز 1403 سنت های گرجی را رعایت کنید و آنها را مسخره نکنید.

اطلاعات-ضروری-گرجستان

 
مقالات پربازدید
6LfXPeMiAAAAABP2k6B5_uJpRxcVxQU_eWzl_CSX